به نقل از «عصر ایران»

ترک دنیا به مردم آموزند/ خویشتن سیم و غلّه اندوزند

تاریخ انتشار: ۶ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۱۱۵۹۴

عصر ایران؛ هومان دوراندیش - سعدی علیه‌الرحمه در کتاب پندآموز و حکمت‌آمیز "گلستان" در باب عالمانی که "فعلی موافق گفتار" ندارند آورده است:

ترک دنیا به مردم آموزند
خویشتن سیم و غلّه اندوزند

عالِمی را که "گفت" باشد و بس
هر چه گوید نگیرد اندر کس

عالم آن کس بوَد که بد نکند
نه که گوید به خلق و خود نکند

در سورۀ بقره نیز خطاب به ایشان آمده است: اَتَأمُرونَ الناسَ بِالبِرِّ وَ تَنْسَونَ اَنفُسَکُم (آیا مردم را به نیکی امر کرده و خودتان را فراموش می‌کنید؟)

در جای دیگری نیز شیخ اجل عالم بی‌عمل را به زنبور بی‌عسل تشبیه کرده که این تشبیه او ضرب‌المثل نیز شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این حال سخنان سعدی در حکایت فوق، در واقع درد دل فقیهی جوان است با پدرش دربارۀ عالمانِ بی‌عمل.

در ادامه، پدر به او می‌گوید کسی بری از عیب نیست و از طلب دانش نمی‌توان دست کشید به این بهانه که "عالِم" را عیبی است. در احادیث نیز آمده است که خذو الحکمه ولو من اهل النفاق. علم را باید در هوا قاپید ولو که معلم منافق باشد.

با این حال به هر مفت‌خور متملقی هم نمی‌توان عنوان "عالِم" را اطلاق کرد. عالم وقتی که دهان باز می‌کند، دانایی‌اش دیگران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هر کسی بالاخره چیزی از او می‌‌آموزد حتی اگر با سخن اصلی او مخالف باشد. اما کسانی که سخنانشان شبیه ترویج دروغ و خرافات است با هدف بهبود موقعیت شخصی خودشان، بعید است که مصداق "عالم" باشند.

عالم در فرهنگ اسلامی، به افرادی نظیر امام محمد غزالی و علامه طباطبایی و یا دست کم مرتضی مطهری و محمدتقی شریعتی گفته می‌شود. حتی اگر کردار افراد را نادیده بگیریم، گفتار آن‌ها باید عالمانه باشد نه اینکه چنان سخن بگویند که وهن طبقۀ "علما" باشند.

علما در طول تاریخ اسلام تقریبا یک طبقۀ اجتماعی یا دست کم قشری ممتاز در دل طبقۀ روحانیت بودند. یعنی هر فرد معممی عالم محسوب نمی‌شد. عالم سخنش نقطۀ قوتش بود نه نقطۀ ضعفش.

به هر حال اگرچه تفکیک کردار علما از گفتار آن‌ها منطقی است و علم را باید از هر کسی آموخت، ولی روحانیان چون با عامۀ مردم و متن جامعه سر و کار داشتند، ناگزیر بودند تقوا را رعایت کنند تا سخنانشان در مخاطبانشان درگیرد و مصداق عالمی نباشند که "هر چه گوید نگیرد اندر کس."

تازه این رعایت و ملاحظه متعلق به دورانی بود که علما قدرت سیاسی را در اختیار نداشتند و مواهب دنیوی به فور در اختیارشان نبود. وقتی که عالم یا روحانی بر مسند قدرت سیاسی بنشیند، قاعدتا بیش از پیش باید تقوا را رعایت کند وگرنه دیر یا زود مردم از حقیقت کردار او باخبر می‌شوند و در این صورت دیگر هر چه گوید نگیرد اندر کس.

شاید یکی از دلایل ناکامی‌های متعدد روحانیان جامعۀ ما در جذب اکثریت مردم، دست کم در دو دهۀ اخیر، همین بوده که به مردم ترک دنیا آموخته‌اند ولی خودشان چندان موافق این آموزه عمل نکرده‌اند. به هر حال، به قول دکتر شریعتی، بچه‌های ما می‌فهمند. آن هم چه بچه‌هایی؛ یکی از یکی آگاه‌تر و شجاع‌تر.

کسی هم که مدام مردم را به تقوا و تحمل فقر دعوت می‌کند، باید خودش نیز بتواند از مال دنیا چشم بپوشد و عملا تقوا پیشه کند و کم و بیش شبیه مستضعفین بزید. مستضعفین یعنی کوخ‌نشینان نه کاخ‌نشینان.  

از قدیم گفته‌اند دو صد گفته چون نیم کردار نیست. آری، به عمل کار برآید، به سخندانی و سخنرانی نیست. دیندار راستین کسی است که اولا دیانتش در خدمت آبادی آخرتش باشد، ثانیا در بهره‌مندی از دنیا نیز اهل قناعت باشد و "سایه"‌وار بگوید: مال دنیا، مال دنیا ای کریم/ با تو در دنیا و عقبی ننگریم.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: چرا «سعدی» به کار امروزمان هم می‌آید؟ امروز با سعدی : به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل با سعدی در گلستان؛ باب اول حکایت شانزدهم: دوست آن دانم که گیرد دست دوست/ در پریشان حالی و درماندگی (+صدا)

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: دنیا دین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۱۱۵۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اجتماع همبستگی با دانشجویان آمریکایی حامی فلسطین +عکس

اجتماع دانشجویی در همبستگی با دانشجویان آمریکایی و اروپایی حامی فلسطین عصر امروز مقابل سردر دانشگاه تهران برگزار شد.

به گزارش مشرق، اجتماع دانشجویی در همبستگی با دانشجویان آمریکایی و اروپایی حامی فلسطین عصر امروز مقابل سردر دانشگاه تهران برگزار شد.

شرکت کنندگان در تجمع که اغلب دانشجویان دانشگاههای تهران بودند پس از اقامه نماز مغرب و عشا با در دست داشتن پرچم ایران و فلسطین و دست نوشته هایی با مضامینی در حمایت از مردم فلسطین و غزه و عکس هایی از برخورد خشونت آمیز پلیس آمریکا با دانشجویان حامی فلسطین در این کشور به سر دادن شعارهایی مانند "فلسطین فلسطین حمایتت می کنیم"، "اسرائیل نابود است، فلسطین پیروز است"، "مرگ بر اسرائیل" ، "نصر من الله و فتح القریب، شکست کفار نباشد عجیب"، "مرگ بر اسرائیل" پرداختند.

وزیر علوم نیز در این تجمع حاضر شد و دقایقی در جمع تجمع کنندگان سخنرانی کرد.

وی در بخشی از سخنان خود گفت: ای دنیا ببین حرمت دانشگاههای ما در آزاد اندیشی، کرسی های آزاد اندیشی و نقد و مناظره چگونه است. قانون جمهوری اسلامی حضور نیروهای امنیتی را به داخل دانشگاهها منع کرده و اجازه ورود نیروهای نظامی و انتظامی را به دانشگاه نمی دهد در حالیکه دیدیم چگونه نیرو های انظامی و امنیتی در کشورهایی که ادعای حقوق بشر و آزادی دارند و خود را مهد ازادی دارند، چگونه با دانشجویان معترض، حق گو و حق طلب رفتار می کنند.

وزیر علوم تصریح کرد: ای مردم جهان، ببینید و مقایسه کنید و برای جمهوری اسلامی و قوانین پیشرفته جمهوری اسلامی احترام ویژه قائل شوید. در کشور ما جامعه فرهیخته و دانشگاهی از چنان حرمتی برخودار است که هیچ نیروی نظامی در بدترین شرایط اجازه ورود ندارد.

وی تاکید کرد: ما وجدان بیدار جامعه دانشگاهی، دانشجویان و اساتید سراسر دنیا در کشورهایی مانند امریکا، فرانسه، استرالیا و کشورهای عربی که از مظلوم دفاع و مقابل ظلم می ایستند را می ستاییم و اعلام می کنیم تمام قد کنار شماییم.

زلفی گل افزود: به سازمان ملل می‌گویم اعتراض جامعه فرهیخته و نسل دانشجو، حق طلب و حق گویی مردم دنیا را ببین و از خود حساسیت نشان بده و از عالمان و اندیشمندان بیاموز. در حمایت از ستم دیدگان به میدان بیا و تصمیم درستی بگیر تا در آینده شرمنده مردم دنیا نشوید.